Lễ hội Lồng Tồng được tổ chức tại thị trấn Vĩnh Lộc, huyện Chiêm Hoá, tỉnh Tuyên Quang vào ngày mùng 8 tháng Giêng hàng năm. Đây là một lễ hội mang đậm bản sắc văn hoá của dân tộc Tày nhằm  cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu, dân chúng an lành...

Lễ hội Lồng Tồng còn gọi là Hội xuống đồng được tổ chức theo nghi thức truyền thống, người ta dựng một kệ tồng 3 tầng làm bằng tre ở giữa khu ruộng lớn, đây là nơi đặt các mâm có chứa đồ lễ để cúng thánh thần, Thần Nông, Thổ Địa .

Ngày tổ chức lễ hội Lồng Tồng, khi trời hửng sáng, mặt trời bắt đầu lên cũng là lúc đoàn rước mâm tồng ra nơi làm lễ. Đi đầu là 7 thanh niên trai tráng, mỗi người cầm trên tay một cành lá cây vừa đi vừa vung vẩy, theo quan niệm của đồng bào là để xua đuổi tà khí, rủi ro. Đi sau là đoàn múa lân, tiếp đến là thầy Cả (người cúng chính của buổi lễ) và các thầy giúp việc. Theo sau là 9 mâm tồng được các thiếu nữ đội trên đầu. Lễ vật gồm có gà luộc, các loại bánh, các loại hạt giống lúa, ngô, lạc, đỗ tương, hoa quả và rượu trắng. Các mâm lễ được đặt thứ tự lên kệ Tồng, tầng trên cùng gọi là thượng án là nơi mâm Tồng chính lễ, tầng thứ 2 là Trung án và tầng thứ 3 là Hạ án, mỗi tầng đặt 4 mâm, tất cả đều quay về hướng chính Đông nơi có núi Bách Thần sừng sững.

Sau khi Thầy Cả làm lễ đặt mâm Tồng là đến lễ tạ ơn và lễ cầu sự ấm no, hạnh phúc. Một phần quan trọng không thể thiếu trong lễ Lồng Tồng đó phần cầu mưa và lễ cày ruộng, sau đó là phần cấy lúa, gieo hạt được thể hiện tượng trưng qua màn múa của các em học sinh.

Bước sang phần hội, hoạt động đầu tiên đặc trưng nhất, đông vui nhất là hội tung còn, đây là trò chơi nhưng cũng là một nghi thức không bao giờ thiếu trong lễ hội Lồng Tồng. Trên cây còn treo 3 vòng nhật nguyệt, tượng trưng cho Thiên - Địa - Nhân (trời, đất và con người). Theo quan niệm của đồng bào, còn phải được ném thủng và nếu thủng trước giờ chính Ngọ thì năm đó mưa thuận, gió hoà, mùa màng bội thu. Trong hội còn tổ chức các hoạt động vui chơi khác như kéo co, thi nấu ăn, thi văn nghệ... thu hút đông đảo đồng bào các dân tộc tham gia và cổ vũ.

Theo: Tuyenquang.gov.vn