Di tích căn cứ hố Lang thuộc KP Tân Phước, P. Tân Bình, TP. Dĩ An, tỉnh Bình Dương, cách trung tâm thị trấn Dĩ An 4km về hướng Nam, cách TP.TDM khoảng 15km về hướng Tây Bắc, cách thành phố Biên Hòa khoảng 5km về hướng Đông Bắc (rất gần với các căn cứ quân sự, cơ quan đầu não của ngụy quyền).

Khởi công xây dựng khu di tích cách mạng và du lịch sinh thái Hố Lang

Hố Lang là một vị trí chiến lược quân sự cực kỳ quan trọng, tại đây có thể nhìn bao quát cả một vùng rộng lớn các ấp, xã thuộc huyện Dĩ An và thành phố Biên Hòa và nhất là có thể quan sát được mọi hoạt động của sân bay quân sự Biên Hòa, chính vì thế Hố Lang đã là nơi thiết lập căn cứ cho cách mạng hoạt động lâu dài trong suốt hai cuộc kháng chiến thắng lợi vừa qua.

Trong cả hái cuộc kháng chiến thần thánh chống Mỹ ở miền Đông Nam bộ, không ai có thể quên địa danh nổi tiếng: ''Hố Lang một Địa danh đã đi vào lòng người như một biểu tượng cho cách mạng, biểu tượng cho tinh thần bất khuất của nhân dân huyện Dĩ An, tỉnh Bình Dương.

Trước khi Cách mạng Tháng Tám thành công, khu vực xã Tân Bình (trước đây là hai làng Tân Hiệp và Bình Trị) đã có quá trình và truyền thống lịch sử đấu tranh khai phá đất hoang xây dựng thôn làng lập nghiệp. Khi thực dân Pháp xâm chiếm cai trị, nhân dân vùng đất Dĩ An - Tân Bình đã tham gia tích cực trong các phong trào nghĩa quân kháng chiến chống Pháp.

Từ khi có Đảng phong trào cách mạng của nhân dân trong vùng không ngừng phát triển tiến lên cùng cả nước với Nam kỳ khởi nghĩa năm 1940 và sau đó là tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân với thắng lợi của cuộc Cách mạng tháng Tám năm 1945. Từ cuối năm 1945 đến 1954 quân dân Dĩ An lại tiếp tục cuộc đấu tranh cùng cả nước kháng chiến chống Pháp. Trong những năm kháng chiến chống Pháp, Tân Bình (Tân Hiệp - Bình Trị) tiếp tục được chọn làm căn cách lực lượng cách mạng, trong đó Hố Lang là một khu căn cứ quan trọng, đóng góp nhiều cho phong trào đấu tranh của quân và dân Dĩ An trước đây.

Sau 1954 lại tiếp tục là địa bàn có phong trào cách mạng phát triển, trải qua nhiều thăng trám khó khăn gian khổ, thực lực cách mạng tân Hiệp và Bình Trị dần phát triển mạnh về cả số lượng và chất lượng. Tại khu rừng ''Hố Lang'' với địa hình do thiên nhiên tạo nên rất lợi thế cho ta bám trụ ở đây để chiến đấu. Tháng 2-1966 du kích xã Tân Hiệp dựa vào ô ụ chiến đấu đã chặn đánh một trung đội quân Mỹ vào căn cứ Hố Lang bị quân ta đánh trảm diệt và làm bị thương một tiểu đội địch. Hai tháng sau cũng tại địa điểm này du kích xã lại lập nên chiến công mới, đánh tan cuộc càn quét của một đại đội lính Mỹ diệt 10 tên, thu một số súng đạn trong trận chiến này. Anh Út Cụ một chiến sĩ du kích đã lập công xuất sắc với khẩu súng cạc-bin một mình anh đã bắn chết 5 tên lính Mỹ.

Năm 1971 lúc này căn cứ Huyện ủy cũng đóng tại Hố Lang các đồng chí chủ chốt của huyện như sau: Sáu Trạng, Chín Hòa... cũng thường xuyên bám trụ ở đây để lãnh đạo, chỉ đạo phong trào cách mạng các xã quanh vùng. Đầu năm 1971 , đồng chí Vũ Mạnh Hồi đã dùng trái nổ đánh diệt tên Sáng ác ôn ở khu vực này. Tiếp đó, cũng bằng mìn tự tạo đội công tác cũng đã đánh diệt tiểu đội địch càn quét vào căn cứ của ta.

Căn cứ Hố Lang được sự đùm bọc của nhân dân địa phương, nhà dân ở rải rác cách căn cứ Hố Lang khoảng từ 500 - 700m, có một hộ dân ở đây là chỗ dựa của lực lượng cách mạng, dân ở đây là cái gốc, cái rễ của cán bộ cách mạng hoạt động. Đêm đến những ngọn đèn dầu leo lét đi qua đi lại ngoài sân 3 lần thì đó là tín hiệu báo cho lực lượng cách mạng từ trong cứ nhìn ra biết là có địch. Còn ngọn đèn để thấp 1 chỗ là tín hiệu không có địch để lực lượng ta xuống nhận lương thực, thuốc men...

Tại khu vực này các đồng chí có bố trí một tổ ám sát, tổ này hoạt động rất mạnh không để lọt tin tức vào tay địch hầu hết nhân dân ở đây đều che chở cho cán bộ cách mạng hoạt động, một mặt nhân dân ở đây cũng là những thành viên tham gia hoạt động cách mạng.

Khu vực Tân Bình, Dĩ An với các căn cứ cách mạng quan trọng với tinh thần chiến đấu dũng cảm của quân và dân đã đóng góp một phần vào truyền thống đấu tranh oai hùng của nhân dân tỉnh Bình Dương trong các giai đoạn lịch sử - cách mạng đã qua. Căn cứ Hố Lang là một khu rừng do thiên nhiên tạo ra, địa hình đồi gò, bao bọc xung quanh là con suối, với những hố rãnh tự có như một giao thông hào. Địa điểm của khu căn cứ này như một cù lao nổi lên giữa biển lúa, xóm làng. Rừng ở đây rất sầm uất với đủ loại cây, phong cảnh ở đây rất nên thơ. Đứng giữa khu căn cứ ta có thể nghe được đủ mọi thứ âm thanh líu lo của chim rừng, bên dưới là con suối chảy róc rách uốn mình len lỏi qua khu căn cứ và chạy thẳng đến các ruộng lúa.

Dưới chân đồi không xa lắm những mái nhà nhấp nhô, các hầm trú ẩn, xưa có hầm lúa. Hiện tại trong căn cứ vẫn còn lại một số dấu tích, các hầm trú ẩn, xưacó hầm chứa cả trung đội. Khu căn cứ hố Lang là một bằng chứng chiến tranh nhân dân, biết dựa vào lòng dân, kiên cường bám trụ, dũng cảm mưu trí chiến đấu góp phần xây đắp nên những trang sử vẻ vang, truyền thống hào hùng bất khuất giải phóng quê hương.

TTXTDL (Tổng hợp)