Tỉnh Phước Thành được thành lập theo Sắc lệnh số 25-NV ngày 23 tháng 1 năm 1959 của Ngô Đình Diệm. Dinh tỉnh trưởng Phước Thành tọa lạc tại thị trấn Phước Vĩnh, huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương, cách thành phố Thủ Dầu Một 45km về hướng Bắc theo đường DT 741. Dinh Tỉnh trưởng Phước Thành toạ lạc trên một địa hình bằng phẳng, với tổng diện tích 4869,6m², riêng diện tích tòa nhà là 339,2m². Được xây dựng gồm hai tầng chính bằng chất liệu xi măng cốt thép rất kiên cố, nền lót gạch bông, mái ngói. Dinh được chia thành nhiều phòng khác nhau: phòng tác chiến, phòng ngủ của vợ chồng tỉnh trưởng, kho…Ngoài ra trên nóc của toà nhà còn có một tháp canh trông giống như nóc của những nhà thờ. Đây là nơi địch đặt một ổ hoả lực lớn nhằm quan sát và bảo vệ toàn bộ khu vực Dinh tỉnh trưởng.

Phước Thành là một vùng đất cao nguyên rộng lớn lượn sóng từ thấp đến cao, với độ cao từ 60-70m so với mặt nước biển, do đó địa hình rất hiểm trở, với một hệ thống sông suối nhiều ghềnh thác tạo nên một địa thế vững chắc về mặt quân sự. Phước Thành và chiến khu Đ là một khu vực lý tưởng cho việc xây dựng căn cứ, cất dấu lực lượng, kho tàng, vũ khí và phát triển mọi mặt của cuộc kháng chiến. Ngoài ra, đây còn nơi trung chuyển nối tiếp quan trọng về vũ khí, đạn dược hậu cần từ miền Bắc vào, hơn thế nữa đây còn là nơi tiếp giáp các đô thị lớn của miền Nam như Biên Hòa, Sài Gòn. Từ đây lực lượng kháng chiến có thể mở các cuộc tiến công vào các mục tiêu như kinh tế, quân sự, chính trị của địch trên toàn chiến trường miền Đông Nam Bộ.

Với địch thì đây là phòng tuyến chủ yếu nhằm bảo vệ phía bắc Sài Gòn, chính vì thế mà ngày 22/10/1956 Ngô Đình Diệm ký sắc lệnh 143/NV về việc thành lập tỉnh Phước Thành. Đây là một tỉnh vừa có ý nghĩa về mặt quân sự, hành chánh quan trọng, vì thế địch tập trung lực lượng quân sự mạnh, hình thành một hệ thống quân sự liên hoàn, tạo nên một điểm tựa vững chắc xuất phát tấn công vào chiến khu Đ của ta. Tỉnh trưởng Phước Thành trong thời kỳ này chính là thiếu tá Nguyễn Minh Mẫn là một tên ác ôn khét tiếng tàn bạo và là con nuôi của Tổng thống Ngô Đình Diệm.

Nguyễn Minh Mẫn đã xây dựng hẳn một khu nhà giam ngay trong khu vực Dinh tỉnh trưởng để giam cầm và tra tấn đồng bào, chiến sĩ của ta, những lúc cao điểm chúng giam cầm hơn 500 tù nhân chính trị tại đây. Với nhiều phương thức tra tấn dã man và tàn bạo nhưng vẫn không khuất phục được ý chí của những người chiến sĩ cách mạng. Một số đồng bào chiến sĩ ta đã bị chúng đem ra cầu Sông Bé chặt đầu rồi quăng xác xuống sông. Ngoài ra chúng còn sử dụng nhiều biện pháp tàn bạo để đánh phá phong trào cách mạng bằng cách xây dựng một hệ thống đồn bót dày đặc, gom dân vào các khu dinh điền, trại giam nhằm khống chế quần chúng bằng bộ máy kìm kẹp hòng tiêu diệt lực lượng kháng chiến của quân và dân ta.

Với ý đồ quân sự của Mỹ – Diệm quyết xây dựng Phước Thành thành một “đệ nhất quân khu”, một tiểu khu mạnh cùng với Chơn Thành, Lộc Ninh, Đồng Xoài tạo nên một hệ thống cứ điểm liên hoàn nhằm bao vây chia cắt chiến khu Đ với các chiến khu Dương Minh Châu và Nam Tây Nguyên của ta đồng thời tạo nên một tuyến phòng thủ vững chắc phía Đông Bắc Sài Gòn. Tại đây địch đã tập trung đầy đủ các binh chủng. Trung tâm tỉnh lỵ Phước Thành được bố trí khoảng 2.000 tên với đầy đủ các phương tiện chiến tranh hiện đại với 16 xe thiết giáp và pháo lớn yểm trợ. Tỉnh trưởng Nguyễn Minh Mẫn từng tuyên bố rằng: “Phước Thành là một tỉnh kiểu mẫu ở Miền Nam”. Nếu xóa sổ được chiến khu Đ Mẫn sẽ đóng góp lớn trong việc bình định miền Nam trong vòng 18 tháng.

Tháng 9/1961 khu ủy và bộ tư lệnh Miền quyết định tiến công vào tỉnh lỵ Phước Thành nhằm phá tan ý đồ bao vây chia cắt chiến khu Đ của địch. Mục tiêu của trận đánh là tiêu diệt tiểu khu Phước Thành mà mục tiêu chính là đánh ngay vào đầu não là Dinh Tỉnh Trưởng.

Ban chỉ huy trận đánh được thành lập gồm các đồng chí Nguyễn Hữu Xuyến (Tâm) Chỉ huy trưởng, Nguyễn Hồng Việt (Việt Hồng) làm Chính ủy, Đặng Hữu Thuấn (Út Đặng) làm Tham mưu trưởng, Đặng Ngọc Sĩ (Hai Sĩ) làm Chỉ huy phó.

Đúng 23h ngày 17/9/1961, sau khi kiểm tra xong các mũi, các cánh đã vào bên trong Dinh tỉnh trưởng một cách thuận lợi, đồng chí Đặng Hữu Xuyến chỉ huy trưởng nói: “Như vậy là trận đánh thắng lợi 90% rồi”. Dứt lời chỉ huy trưởng một tiếng bộc phá gầm lên tại Dinh tỉnh trưởng làm rung chuyển cả một khu vực rộng lớn báo hiệu trận đánh bắt đầu. Cùng với tiếng súng báo hiệu tấn công các chiến sĩ C80 đồng loạt nổ súng xung phong, địch chống trả quyết liệt, các lực lượng xung kích của C80 phải vừa dùng hỏa lực kềm chế, vừa phát triển tấn công, lấn dần đẩy dồn địch về hướng Đông Nam, địch đánh trả giằng co cố thủ. Ban chỉ huy tiểu đoàn mới điều một bộ phận do đồng chí Thành Phê chỉ huy luồn ra phía sau sở chỉ huy đội biệt động quân đánh mạnh vào bên sườn chúng mới chịu tháo chạy. Trên hướng thứ hai chiến sĩ đại đội 260 gặp phải sự kháng cự quyết liệt của đại đội bảo an. Từ lô cốt trên nóc tòa nhà chúng dùng đại liên bắn xối xả hòng kìm hãm hướng tấn công của ta, ta phải dùng đến  DKZ mới tiêu diệt được ổ hỏa lực này.

Hướng C300 là hướng thuận lợi nhất vì lực lượng cảnh sát chỉ nghe tiếng súng tấn công của ta đã vội vàng tháo chạy. Lực lượng này nhanh chóng phá nhà giam giải phóng tù nhân.

Đến 0h30 phút sáng 18/9/1961, trận đánh kết thúc ta đã làm tan rã hoàn toàn lực lượng chiếm đóng khu vực thị xã với gần 2.000 tên địch gồm một tiểu đội Biệt động quân, một tiểu đoàn Bảo an, một chi đội Thiết giáp, một đại đội pháo 105 ly… tiêu diệt hoàn toàn tiểu khu Phước Thành, tiêu diệt tại chỗ tên tỉnh trưởng, bắt sống tỉnh phó và trưởng ty cảnh sát, thu hơn 400 súng các loại và đặc biệt đã giải thoát được gần 300 tù nhân đang bị giam giữ tại nơi đây.

Cuộc tiến công và đánh chiếm Dinh tỉnh trưởng Phước Thành có ý nghĩa rất to lớn, đánh bại âm mưu bình định của địch ở địa phương, đây là lần đầu tiên trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, bộ đội chủ lực đã phối hợp với quân và dân Phước Thành tiêu diệt một tỉnh lỵ của địch. Đây là một thắng lợi quan trọng của nghệ thuật quân sự trong chỉ đạo chiến tranh. Chiến thắng Phước Thành đã đưa chủ lực của ta lên một tầm cao mới, khẳng định sức mạnh của đường lối chiến tranh nhân dân, đem lại một niềm tin lớn cho lực lượng cách mạng. Đồng thời cũng báo hiệu sự thất bại và phá sản của chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ- Ngụy.

Sau ngày giải phóng miền nam 1975, Dinh được sử dụng làm trường học cho học sinh trường Trung học Phước Vĩnh trong thời gian từ 1986 đến 1997. Sau khi huyện Phú Giáo được thành lập, Dinh được sử dụng làm văn phòng Huyện ủy. Dinh đã được sửa chữa lần đầu vào năm 1985, lần hai vào năm 2003, nhưng chủ yếu là sơn và làm lại hệ thống cửa. Di tích này hiện đã được phòng văn hóa - thông tin huyện sử dụng làm nhà truyền thống và vẫn còn giữ nguyên kiến trúc ban đầu.

Dinh tỉnh trưởng Phước Thành đã được xếp hạng là di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh theo Quyết định số 5197/QĐ-UB ngày 09 tháng 7 năm 2004 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương.

                                                                                            Hồ Minh Thiện (TTXTTM,DL&PTCN)