Bảo tàng dược cổ truyền đầu tiên

Từ trung tâm TP.Thủ Dầu Một theo hướng quốc lộ 13 đi TP.Hồ Chí Minh, chạy qua UBND phường Vĩnh Phú, TP.Thuận An một đoạn ngắn, ngay phía bên phải chúng ta sẽ bắt gặp cổng Bảo tàng Fito với một dãy tường khá dài, mái ngói cổ kính rất dễ nhận ra. Giữa tất bật hối hả của dòng người, xe ngược xuôi, bảo tàng hiện ra như một điểm chấm phá thú vị về sự tồn tại của những giá trị truyền thống trong cuộc sống hiện đại hôm nay.

Chia sẻ với chúng tôi, chị Nguyễn Thanh Hằng, Quản lý Bảo tàng Fito ở Bình Dương, cho biết sau hơn 20 năm nghiên cứu, sưu tầm, xây dựng, Bảo tàng Fito đã chính thức mở cửa phục vụ du khách tham quan từ ngày 12-8- 2016. Bảo tàng Fito là một quần thể rộng hơn 2.000m2, gồm các tòa kiến trúc theo phong cách truyền thống Việt Nam, nằm tại khu vực phía trước Nhà máy Fito Pharma. Theo chị Hằng, nét cổ kính của bảo tàng được thể hiện qua những khung nhà gỗ có tuổi thọ từ 200 - 300 năm mà ông Lê Khắc Tâm, chủ nhân bảo tàng đã dày công sưu tầm từ các tỉnh phía Bắc. Ở đây còn có rất nhiều bức tranh cẩn xà cừ, những bức tranh điêu khắc thủ công mô tả về hoạt động của ngành YHCT trong cuộc sống cộng đồng người Việt, giúp người xem “trở về” quá khứ để hiểu hơn về những phương pháp chữa bệnh của người Việt trước đây.

Lưu giữ hàng ngàn hiện vật quý

Ẩn sau cánh cổng bảo tàng trông đơn giản, mộc mạc ấy là cả một không gian được bố trí, sắp xếp hết sức thú vị với rất nhiều tư liệu quý về nền YHCT mà chủ nhân bảo tàng đã dày công sưu tầm, nghiên cứu trong một thời gian dài. Kiến trúc bên trong bảo tàng được xây dựng theo kiểu nhà cổ truyền thống, mái lợp ngói, cột gỗ, nền lát gạch nung. Tất cả có đến 14 phòng trưng bày và đang lưu giữ khoảng 3.000 hiện vật, bài thuốc, tranh ảnh quý liên quan đến YHCT.

Theo chân hướng dẫn viên, chúng tôi tham quan bảo tàng một vòng. Trước khi tham quan, tìm hiểu các chủ đề trưng bày, du khách sẽ được tìm hiểu về nghề thuốc cổ truyền Việt Nam qua một bộ phim tư liệu được chiếu phục vụ ở phòng số 1. Mọi người còn được tìm hiểu về thế giới cây thuốc Việt Nam qua 600 bức tranh cây thuốc được trưng bày, giới thiệu trong không gian này. Đây là những bức tranh trong bộ sưu tập 1.000 tranh về các cây, con làm thuốc của Bảo tàng Fito - một bộ sưu tập tranh dược liệu vẽ tay lớn nhất Việt Nam. Bên cạnh đó, phòng còn trưng bày những poster giới thiệu chi tiết về động vật, khoáng vật dùng làm thuốc.

Chỉ mới tham quan phòng trưng bày đầu tiên thôi mà thông tin mọi người nhận được đã rất nhiều, nhưng cảm giác được tìm hiểu, khám phá những điều chưa biết vẫn thôi thúc mọi người đến với những phòng trưng bày còn lại. Thật sự, ở mỗi phòng trưng bày nơi đây đều mang lại cho du khách một cảm giác hết sức thú vị xen lẫn sự trầm trồ, thán phục vị chủ nhân đã dày công sưu tầm được rất nhiều cổ vật, tranh ảnh quý giá. Ở phòng trưng bày số 2, có rất nhiều tài liệu, tranh ảnh và hiện vật liên quan đến nghề thuốc cổ truyền từ thời đại các vua Hùng, thời Bắc thuộc, đời Lý, Trần, Hậu Lê, nhà Nguyễn cho đến thời hiện đại. Trong đó có những cổ vật dùng để làm thuốc có niên đại khoảng 3.000 năm tuổi và từ thế kỷ 18, 19... Hay mô hình nhà thuốc Đông y ở phòng số 3 cũng là nơi được nhiều du khách thích thú với các họa tiết tranh chạm gỗ, các quang cảnh liên quan tới nghề thuốc cổ truyền với những biển hiệu, nơi bốc thuốc, bàn bắt mạch... Du khách có thể đóng vai người bốc thuốc với trang phục áo dài khăn đóng hoặc người khám bệnh để trải nghiệm cảm giác thú vị khi đến đây.

Điều đặc biệt khi đến với Bảo tàng Fito là mùi thuốc Đông y luôn hiện diện khắp nơi. Có lẽ đó cũng là nét đặc trưng riêng chỉ có ở bảo tàng dược học cổ truyền. Sau khi tham quan 14 phòng trưng bày, du khách có thể dừng chân chụp hình tại một số điểm trong khuôn viên bảo tàng, ở vườn thuốc Nam, bên cạnh những lu ngâm rượu cỡ lớn - những tác phẩm tuyệt diệu của các làng nghề gốm nổi tiếng ở Việt Nam hoặc bên những chiếc cối đá xay xoay, thuyền tán lớn - những hiện vật bằng đá và gỗ có chạm họa tiết về nghề dược cổ truyền...

Trước khi kết thúc chuyến tham quan, du khách có thể dừng chân để thưởng thức và mua sắm các loại trà thảo dược, rượu bổ, thuốc Đông y và các thực phẩm sạch tại cửa hàng Museum Shop đặt phía bên phải ở cổng vào bảo tàng. Với khoảng 90 phút tham quan bảo tàng, mỗi du khách sẽ có những cảm nhận khác nhau nhưng hầu hết đều sẽ rất thích thú, bất ngờ về một bảo tàng dược học cổ truyền giữa lòng Bình Dương. Không chỉ lưu giữ nhiều hiện vật, hình ảnh, bài thuốc giá trị, bảo tàng còn được đánh giá là nơi có nhiều khung cảnh bố trí đẹp, ấn tượng giúp du khách lưu lại nhiều kỷ niệm khi đến với mảnh đất Bình Dương.